Mükemmellik bir ideal olabilir ama bu arzu edilen bir şey midir bilinmez. İdealler tanım gereği gerçeklikten ziyade hayal gücünün ürünüdür. İdealler vardır ama fikir olarak, somut gerçeklik değildir. Teolojide mükemmel doğruların "mutlak doğrular" olduğu iddia edilir bu yüzden de içinde kendisiyle çelişirler çünkü William James'in de kaydettiği üzere gerçek sürekli evrilen bir fikirdir. "Doğru geçicidir ve bizim kendi tecrübelerimizle inşa edilmiştir..." diye yazmış. "Bir daha asla değişmeyecek olan anlamına gelen 'mutlak doğru', günün birinde geçici doğrularımızın hepsinin değişeceğini hayal ettiğimiz ideal, yok olma noktasına giden idealdir." Yani kısacası hayal ürünüdür.
Bir yüzyıl sonra bu artık pek gündeme gelen bir fikir olmayacaktır. Dört bir yanımız mükemmellik satanlarla çevrili. Çoktan seçmeli bir imtihana giren her öğrenci yüzde 100 doğru yapmanın mükemmel bilgi demek olduğuna inanır; televizyon seyreden herkes reklamlarda mükemmel ürünler pazarlanan diyetlerle yavaş yavaş beslenir; estetik müdahale yaptırma niyetindeki herkes mükemmelleştirme kurnazlığına inanır. Friedrich Nietzsche'nin Übermensch (üstinsan) fikrini ortaya atmasından bir asır kadar sonra genetik mühendisleri çokça tartışılan DNA'yı düzenleme ve insan genomuna güzellik ve zekadan kendi anladıklarını yerleştirme aşamasına eriştiler. İnsanlık tarihinde ilk kez mükemmelliğe bir sonraki farazi olanda değil ama bu dünyada erişilebilir olması fikriyle yaşıyoruz.
İyi de mükemmellik nelerden oluşacak?
Koyunla yan yana yatan bir aslan mı? Belki koyun için harika olabilir ama aslan açlıktan ölür. Birleşik Devletler Anayasası'nın daha mükemmel bir Birleşiği dilbilgisi açısından imkânsızlığı bir yana tam da içerdiği erişilmezlik yüzünden muğlak kalıyor. Öte yandan Kitab-ı Mukaddes'teki Cennet Bahçesi ilk insanların yaşaması için mükemmel bir mekân diye sunulsa da içindeki hayatın Aldous Huxley'in Cesur Yeni Dünya kitabında anlattıklarının erken versiyonuna benzer sersemletici bir sıkıntıdan ibaret olduğu rahatlıkla görülebilir.
Mükemmellikte bir çeşit yankı yapan boşluğa benzer soğuk bir katılık var. Bu ruhsuz ve cansız bir mükemmelliktir. Sözcüğün gerçek anlamı Latince bitirmek, sonlandırmak demek olan perficere kökeninde yatıyor. Dolayısıyla mükemmel bir hayat tamamlanmış olan demekse bunun gerçekleşmesinin de tek bir yolu vardır. Mükemmellik kelimenin tam anlamıyla çıkmaz sokak demektir ve hayatta olmak da her insan için kendine has bakımlardan eksik yani kusurlu olmaktır.
İşte bu nedenle mükemmelleştirilebilirlik fikri fazlaca içi boş görünüyor. Kesinliği, mutlaklığı ve çıkmaz sokak olmasının tümü yaşama alanı bırakmıyor. Damakta değil de tezgâhta güzel görünsün diye genetiğiyle oynanmış manavdaki mükemmel domates tatsız yavan bir şey çıkıyor. Pürüzsüz bir yüz, ifadesiz ve yaklaşılmaz görünüyor ve doğal olmayan simetrisine takılıp kalmaktan başka bir şey yapamıyorum. Karşımda söylediğim her şeyi onaylayan yüz, entelektüel bir nefes için iç çekmeme neden olurken keşke düşüncelerimi görebileceğim bir ayna olsaydı dedirtiyor.
Yorum Gönder