Aydınlanmacı fikirleri ve şiirleriyle Atatürk'ün devrimci yönüne ilham veren bir şair olan Tevfik Fikret'in kadına verdiği önem ve değer de onun kişiliğinin birer parçasıdır. Tevfik Fikret'in bu görüşleri şiirleri üzerinden özetlenecek olursa; "Bir Kız Mektebi İçin" şiirindeki "Kızlarını okutmayan millet, oğullarını manevi öksüzlüğe mahkum etmiş demektir; hüsranına ağlasın!" cümlesine bakılarak onun Türk kızlarının okutulmasının vazgeçilmez önemini vurgulayan, devrin ilk fikir adamlarından biri olduğu söylenebilir.
Daha önceleri yetişen şairler de az da olsa kadını değerlendiren birkaç mısra veya beyit yazmışlardır ancak kadınların toplum içindeki yerini alması fikri, şuurlu olarak ilk kez Servet-i Fünûn dönemi şairleri tarafından işlenmiştir. Bu işlenişte dönemin en önemli şairlerinden biri olan Tevfik Fikret'in payı oldukça büyüktür.
"Ma'mafih kadınlar, bugün yalnız vâlide-i muhtereme-i beşeriyyet değil, hem de hamiyye-i medeniyyet olmak üzere telakkî ediliyorlar. Tekâmül-i ma'nayi insaniyette onların büyük bir hakkı mesâîleri, bir hisse-i müdahaleleri bulunduğu itiraf olunuyor. Artık hep teslim ediyoruz ki, hayatımızı onlar temin etmeseler bile tezyin ediyorlar."
Servet-i Fünun dergisinin 1898 yılındaki 400. sayısında yayınlanan "Nevha-i Bi-sut" adlı yazısında geçen bölümde, Tevfik Fikret bu sözleriyle kadınların artık sadece insanların saygıdeğer anaları olarak değil, aynı zamanda medeniyetin koruyucuları olarak da kabul edilmeleri gerektiğini ve insaniyetin gelişmesinde büyük bir payları olduğunu ve bu gelişim aşamalarına karışma hakları olduğunu söylemiştir. O güne mahsus olmak üzere kadınların geçimlerini sağlamasalar bile, hayatı düzenlediklerini ve süslediklerini de şu cümle ile belirtmiştir:
"Medeniyet zihniyeti sanatsa, sanatın zihniyeti kadındır."
Bu söz, bir sanatçının kadın için yapabileceği en özlü değerlendirmedir. Ayrıca Fikret'in, aşk temasını işlediği şiirlerinde de kadına bakış açısı onların yalnızca dişi olduğu şeklinde değildir. Tevfik Fikret'e göre kadınlar; saf, tertemiz, bir peri, bir melek, bir hayal ve güzelliğin ifadesidir.
Kadınlar onun için temizliğin, masumluğun, iffetin sembolü olan saygıdeğer varlıklardır. Tevfik Fikret'in "Hemşirem İçin" adlı şiiri de onun yalnızca kendi kız kardeşinin ölümü üzerine duyduğu tepkiyi yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda Osmanlı kadınlarının o günlerde içinde bulunduğu acı hayatı da anlatır.
Tevfik Fikret bu şiiri yazdığı dönemde şairi haksız bulanlar, dahası onu insafsızlıkla suçlayanlar olmuştur. Ancak Fikret'in bu mısraları kadının önemi konusundaki kararlığı hakkında çok şey söylemektedir:
"Elbet değil nasibi mezellet kadınlığın,
Elbet değil melekliğin ümmîdi zulm ü şer;
Elbet sefil olursa kadın alçalır beşer."
Özellikle de şiirin son mısrasını Cumhuriyet devrimlerinin en büyüklerinden biri olan "Kadın İnkılabı" için meşale sayanlar (başta Atatürk olmak üzere) vardır.
Yorum Gönder